Co musisz wiedzieć? W skrócie
- Grzybica skóry głowy to infekcja dermatofitami, przenoszona przez kontakt z ludźmi, zwierzętami, glebą lub zanieczyszczonymi przedmiotami, częściej u osób z obniżoną odpornością.
- Objawia się swędzeniem, pieczeniem, łuszczeniem, zaczerwienieniem, strupkami i miejscowym wypadaniem włosów; w cięższych przypadkach może dojść do blizn i trwałej utraty włosów.
- Do diagnostyki wykorzystuje się badanie zeskrobiny i włosów pod mikroskopem, trichoskopię oraz lampę Wooda.
- Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych doustnych i miejscowych, odpowiedniej higienie, unikaniu wilgoci oraz dezynfekcji przedmiotów, by zapobiec nawrotom.
Spis treści
Grzybica skóry głowy, znana również jako tinea capitis, to zakaźna choroba dermatologiczna wywoływana przez grzyby z grupy dermatofitów. Choć najczęściej dotyka dzieci, może występować również u dorosłych. Nieleczona grzybica skóry głowy może prowadzić do powikłań, takich jak trwała utrata włosów, blizny czy wtórne zakażenia bakteryjne. Dlatego kluczowe jest szybkie rozpoznanie objawów i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Grzybica skóry głowy – przyczyny
Grzybicę skóry głowy wywołują dermatofity, najczęściej z rodzaju Microsporum lub Trichophyton. Zakażenie następuje poprzez:
- Bezpośredni kontakt z osobą chorą lub nosicielem.
- Kontakt pośredni, np. przez wspólne używanie grzebieni, szczotek, ręczników, czapek, pościeli.
- Kontakt ze zwierzętami, zwłaszcza kotami i psami, które mogą być nosicielami grzybów.
Grzyby rozwijają się najlepiej w ciepłym i wilgotnym środowisku, dlatego sprzyjają im np. nadmierna potliwość skóry głowy, rzadkie mycie włosów czy noszenie nakryć głowy przez długi czas.
Objawy grzybicy skóry głowy
Objawy grzybicy mogą różnić się w zależności od rodzaju patogenu oraz reakcji organizmu. Do najczęstszych należą:
1. Łuszczące się plamy na skórze głowy
W początkowej fazie choroby pojawiają się wyraźnie ograniczone, okrągłe lub nieregularne ogniska łuszczenia. Skóra w tych miejscach może być zaczerwieniona, sucha i swędząca.
2. Wypadanie włosów
Na zajętych chorobowo obszarach włosy często łamią się tuż przy skórze lub wypadają całkowicie, pozostawiając „łyse placki”. Włosy w okolicy zmian mogą wyglądać na osłabione lub cienkie.
3. Świąd i pieczenie
Zajęte obszary mogą powodować znaczny dyskomfort – uczucie swędzenia, pieczenia, a nawet bólu przy dotyku.
4. Ropne zmiany i strupy
W bardziej zaawansowanych przypadkach pojawiają się bolesne guzki, ropnie i strupy. To tzw. kerion, czyli ciężka postać grzybicy skóry głowy, która może prowadzić do bliznowacenia.
5. Powiększenie węzłów chłonnych
W wyniku odpowiedzi immunologicznej organizmu na zakażenie, może dojść do powiększenia okolicznych węzłów chłonnych, np. za uszami lub na karku.
Diagnostyka
W celu potwierdzenia grzybicy skóry głowy dermatolog przeprowadza:
- Wywiad medyczny i badanie fizykalne.
- Badanie lampą Wooda – specjalna lampa UV, która pozwala zidentyfikować niektóre szczepy grzybów (świecą na zielono).
- Badania mikologiczne – pobranie materiału (np. włosa, łuski skóry) i analiza mikroskopowa lub posiew w laboratorium.
Leczenie grzybicy skóry głowy
Leczenie grzybicy skóry głowy musi być kompleksowe i często długotrwałe. Obejmuje zarówno środki doustne, jak i preparaty miejscowe.
1. Leki doustne
Ponieważ grzyby wnikają do wnętrza mieszka włosowego, leczenie miejscowe jest zazwyczaj niewystarczające. Najczęściej stosuje się:
- Grizeofulwina – skuteczna, zwłaszcza u dzieci.
- Terbinafina – stosowana głównie u dorosłych.
- Itrakonazol lub flukonazol – w przypadkach opornych na leczenie.
Kuracja trwa zwykle od 4 do 12 tygodni, w zależności od leku i nasilenia zmian.
2. Leczenie miejscowe
Pomocniczo stosuje się szampony i kremy przeciwgrzybicze, np.:
- Szampony z ketokonazolem, cyklopiroksem lub siarczkiem selenu, które zmniejszają ilość zarodników na skórze głowy i zapobiegają rozprzestrzenianiu się infekcji.
- Maści i kremy przeciwgrzybicze stosowane punktowo.
3. Higiena i profilaktyka
Podczas leczenia ważne jest:
- Codzienne mycie włosów leczniczym szamponem.
- Unikanie dzielenia się przedmiotami osobistymi (grzebienie, ręczniki, czapki).
- Dezynfekcja przedmiotów, z którymi kontakt miała skóra głowy (np. poduszek, pościeli).
- Leczenie domowników lub zwierząt, jeśli są źródłem zakażenia.
Powikłania
Jeśli grzybica nie zostanie odpowiednio leczona, może dojść do:
- trwałej utraty włosów w wyniku bliznowacenia skóry,
- rozwoju nadkażenia bakteryjnego,
- przeniesienia infekcji na inne osoby.
Dlatego nie należy bagatelizować nawet pozornie niewinnych objawów – szybka reakcja znacznie zwiększa szanse na całkowite wyleczenie bez trwałych skutków ubocznych.
Podsumowanie
Grzybica skóry głowy to poważna, choć często bagatelizowana choroba dermatologiczna, która wymaga szybkiej diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Jej objawy – takie jak łuszczące się plamy, świąd, wypadanie włosów czy ropne zmiany – mogą łatwo zostać pomylone z innymi problemami skórnymi, dlatego nie warto zwlekać z wizytą u dermatologa.
Kluczową rolę odgrywa leczenie farmakologiczne, zazwyczaj z zastosowaniem leków doustnych i wspomagającej pielęgnacji miejscowej. Równie ważna jest profilaktyka i higiena, aby zapobiec nawrotom choroby i dalszemu zarażaniu innych osób.
W przypadku podejrzenia grzybicy skóry głowy nie należy próbować leczyć jej wyłącznie domowymi sposobami – może to prowadzić do powikłań i trwałych zmian na skórze. Im szybciej zostanie postawiona diagnoza i wdrożone odpowiednie leczenie, tym większa szansa na pełne wyleczenie bez śladu po chorobie.
Więcej o poradach trychologicznych przeczytasz TUTAJ. Jeśli problem dotyczy Ciebie zapraszamy do KONTAKTU. Odwiedź nas na Instagramie i TikToku.
Zobaczcie efekt leczenia farmakologicznego w Kierach Medical Clinic:
Czy grzybica skóry głowy jest zaraźliwa?
Tak, grzybica skóry głowy jest chorobą zakaźną. Może przenosić się przez bezpośredni kontakt z osobą chorą, zwierzęciem lub poprzez wspólne przedmioty codziennego użytku.
Czy można leczyć grzybicę domowymi sposobami?
Domowe sposoby mogą wspomagać leczenie, np. poprzez poprawę higieny skóry głowy, ale nie zastępują terapii farmakologicznej. Właściwe leczenie musi być prowadzone przez lekarza.
Jak długo trwa leczenie grzybicy skóry głowy?
W zależności od rodzaju patogenu i zastosowanego leku, leczenie może trwać od 4 do nawet 12 tygodni. Należy kontynuować terapię do całkowitego ustąpienia objawów i negatywnego wyniku badań mikologicznych.
Czy grzybica skóry głowy może prowadzić do trwałej utraty włosów?
Tak, w zaawansowanych przypadkach, zwłaszcza przy powstaniu kerionu, może dojść do bliznowacenia skóry i trwałej utraty włosów w zajętym obszarze.
Czy dzieci mogą się zarazić w przedszkolu lub szkole?
Tak, dzieci są szczególnie podatne na grzybicę skóry głowy, a skupiska ludzi (przedszkola, szkoły) zwiększają ryzyko zakażenia. Dlatego tak ważna jest profilaktyka i szybka reakcja na objawy.
